Φίλος πήρε τηλέφωνο στο λιμεναρχείο Καρπάθου να ρωτήσει αν υπάρχει μέρος να κάνει ελεύθερο camping. «Ναι, πώς, στις βόρειες παραλίες του νησιού υπάρχουν αρκετοί που στήνουν σκηνές». Απάντηση που τον ενθουσίασε, αφού σπανίως οι τοπικές αρχές ενθαρρύνουν την ελεύθερη κατασκήνωση, η οποία απαγορεύεται διά νόμου. Το να σε γράψουν για ελεύθερο camping έχει σχεδόν τις ίδιες πιθανότητες με το να πέσει αεροπλάνο – το σύνηθες είναι να σου ζητήσουν να απομακρυνθείς. Αν συμβεί, πάντως...
κοστίζει 150 ευρώ πρόστιμο συν τα έξοδα του δικαστηρίου. Όσον αφορά την ουσία του νόμου, επικαλείται την περιβαλλοντική καταστροφή που ενδεχομένως μπορεί να προκαλέσει μια ομάδα κατασκηνωτών, ωστόσο η άλλη άποψη επιμένει ότι όλο αυτό γίνεται προς όφελος των οργανωμένων campings, των δωματίων και των ξενοδοχείων.
Και η κρίση;
Το Σάββατο 26 Ιουνίου μέλη του Κινήματος για την Ελεύθερη Κατασκήνωση έστησαν τις σκηνές τους στο Σύνταγμα, ενημερώνοντας τους περαστικούς για το θέμα – μεταξύ άλλων έλεγαν ότι «όλες οι παραλίες, οι θάλασσες, τα βουνά, τα δάση, τα ποτάμια, οι ουρανοί αυτού του κόσμου ανήκουν σε όλους εμάς και όλοι μαζί θα διεκδικήσουμε παντού την ελευθερία να απολαμβάνουμε τη ζωή χωρίς περιορισμούς και χωρίς απαγορεύσεις. Δεν θα ζητήσουμε άδεια από κανέναν για να είμαστε ελεύθεροι». Πρόσθεταν δε ότι ένας ακόμη λόγος που θα πρέπει να οδηγήσει στην άρση της απαγόρευσης της ελεύθερης κατασκήνωσης είναι η οικονομική κρίση.
Το Σάββατο 26 Ιουνίου μέλη του Κινήματος για την Ελεύθερη Κατασκήνωση έστησαν τις σκηνές τους στο Σύνταγμα, ενημερώνοντας τους περαστικούς για το θέμα – μεταξύ άλλων έλεγαν ότι «όλες οι παραλίες, οι θάλασσες, τα βουνά, τα δάση, τα ποτάμια, οι ουρανοί αυτού του κόσμου ανήκουν σε όλους εμάς και όλοι μαζί θα διεκδικήσουμε παντού την ελευθερία να απολαμβάνουμε τη ζωή χωρίς περιορισμούς και χωρίς απαγορεύσεις. Δεν θα ζητήσουμε άδεια από κανέναν για να είμαστε ελεύθεροι». Πρόσθεταν δε ότι ένας ακόμη λόγος που θα πρέπει να οδηγήσει στην άρση της απαγόρευσης της ελεύθερης κατασκήνωσης είναι η οικονομική κρίση.
Δονούσα
Με λίγο περισσότερο από 100 μόνιμους κατοίκους, οι Δονουσιώτες είναι μάλλον διχασμένοι για τους ελεύθερους campers. Όσοι έχουν μόνο δωμάτια δεν τους πολυσυμπαθούν. Όσοι έχουν ταβέρνες, ψιλικατζίδικα, καφενεία, τους βλέπουν διαφορετικά – γιατί από εκεί πάνε και ψωνίζουν. Στο διά ταύτα...Κέδρος: 25 λεπτά με τα πόδια από το λιμάνι και η παραλία που φαίνεται από ψηλά σου θυμίζει Χαβάη. Τα δεντράκια πάντως είναι λίγα και όποιος πρόλαβε-πρόλαβε. Από ανέσεις, το καφέ μπαρ ανοίγει κατά τις 9 το πρωί και κλείνει κατά τις 4 τη νύχτα, μπορεί και πιο μετά. Μπορείς να χρησιμοποιήσεις την τουαλέτα του (μία γυναικών και μία αντρών), αλλά και τις δύο ντουζιέρες που βγάζουν νερό μέχρι τις 6.Λιβάδι: Εδώ δεν υπάρχει καφέ μπαρ – παρά μόνο κάνα δύο ταβέρνες που τις φτάνεις ύστερα από 40 λεπτά ανάβασης. Αισθητά λιγότερος κόσμος, μαγειρεύουν κιόλας, πηγαινοέρχεται και καραβάκι από το λιμάνι.
Με λίγο περισσότερο από 100 μόνιμους κατοίκους, οι Δονουσιώτες είναι μάλλον διχασμένοι για τους ελεύθερους campers. Όσοι έχουν μόνο δωμάτια δεν τους πολυσυμπαθούν. Όσοι έχουν ταβέρνες, ψιλικατζίδικα, καφενεία, τους βλέπουν διαφορετικά – γιατί από εκεί πάνε και ψωνίζουν. Στο διά ταύτα...Κέδρος: 25 λεπτά με τα πόδια από το λιμάνι και η παραλία που φαίνεται από ψηλά σου θυμίζει Χαβάη. Τα δεντράκια πάντως είναι λίγα και όποιος πρόλαβε-πρόλαβε. Από ανέσεις, το καφέ μπαρ ανοίγει κατά τις 9 το πρωί και κλείνει κατά τις 4 τη νύχτα, μπορεί και πιο μετά. Μπορείς να χρησιμοποιήσεις την τουαλέτα του (μία γυναικών και μία αντρών), αλλά και τις δύο ντουζιέρες που βγάζουν νερό μέχρι τις 6.Λιβάδι: Εδώ δεν υπάρχει καφέ μπαρ – παρά μόνο κάνα δύο ταβέρνες που τις φτάνεις ύστερα από 40 λεπτά ανάβασης. Αισθητά λιγότερος κόσμος, μαγειρεύουν κιόλας, πηγαινοέρχεται και καραβάκι από το λιμάνι.
Κρήτη
Γαύδος: Προορισμός κλασικός – ίσως πλέον και της μόδας. Πάλι καλά που η μεγάλη της έκταση μπορεί να σου προσφέρει και μια σχετική ηρεμία παύλα ερημιά, μόνο που σε αυτή την περίπτωση και ο δρόμος για τον πολιτισμό (λέγε με ταβέρνα - μπαρ - νερό κ.λπ.) γίνεται πιο μακρύς. Θυμήσου ότι τα κλαδάκια από τους κέδρους χρειάζονται κάτι δεκαετίες για να μεγαλώσουν, οπότε να τα προσέχεις σαν τα μάτια σου. Πριν ξεκινήσεις με μηχανάκι, βεβαιώσου ότι το καραβάκι που μεταφέρει και οχήματα από την Παλαιόχωρα και τα Σφακιά θα κάνει κανονικά τα δρομολόγιά του από τις αρχές Ιουλίου και μετά…
Σούγια: Αγαπημένος προορισμός όχι μόνο των Κρητικών, στα νότια του νομού Χανίων. Εκεί που κάνει στάση το ΚΤΕΛ θα αναρωτηθείς αν όντως κάνεις ελεύθερο κάμπινγκ – τα εστιατόρια και τα μπαρ βρίσκονται στη σειρά. Πιο πέρα είναι πιο ήσυχα. Κατά καιρούς, και ιδίως τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο, εμφανίζονται αστυνομικοί οι οποίοι μπορεί να σε γράψουν – ή και να σε ψάξουν.
Κεδρόδασος: Νοτιοδυτικά των Χανίων, κοντά στο Ελαφονήσι, μην ξεχάσεις τις προμήθειες – ένας φίλος θυμάται που πέρυσι πήγαινε στο κοντινό χωριό για ψώνια και όταν οι ντόπιοι ακούγανε ότι μένει στο Κεδρόδασος τον κερνάγανε φρούτα.
Γαϊδουρονήσι: Μια ταβέρνα έχει όλη κι όλη το νησί, αλλά άμα φτάσεις μέχρι εδώ πάει να πει ότι δεν θες παραπάνω. Σύνδεση από Ιεράπετρα μία φορά την ημέρα με καραβάκι.
Γαύδος: Προορισμός κλασικός – ίσως πλέον και της μόδας. Πάλι καλά που η μεγάλη της έκταση μπορεί να σου προσφέρει και μια σχετική ηρεμία παύλα ερημιά, μόνο που σε αυτή την περίπτωση και ο δρόμος για τον πολιτισμό (λέγε με ταβέρνα - μπαρ - νερό κ.λπ.) γίνεται πιο μακρύς. Θυμήσου ότι τα κλαδάκια από τους κέδρους χρειάζονται κάτι δεκαετίες για να μεγαλώσουν, οπότε να τα προσέχεις σαν τα μάτια σου. Πριν ξεκινήσεις με μηχανάκι, βεβαιώσου ότι το καραβάκι που μεταφέρει και οχήματα από την Παλαιόχωρα και τα Σφακιά θα κάνει κανονικά τα δρομολόγιά του από τις αρχές Ιουλίου και μετά…
Σούγια: Αγαπημένος προορισμός όχι μόνο των Κρητικών, στα νότια του νομού Χανίων. Εκεί που κάνει στάση το ΚΤΕΛ θα αναρωτηθείς αν όντως κάνεις ελεύθερο κάμπινγκ – τα εστιατόρια και τα μπαρ βρίσκονται στη σειρά. Πιο πέρα είναι πιο ήσυχα. Κατά καιρούς, και ιδίως τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο, εμφανίζονται αστυνομικοί οι οποίοι μπορεί να σε γράψουν – ή και να σε ψάξουν.
Κεδρόδασος: Νοτιοδυτικά των Χανίων, κοντά στο Ελαφονήσι, μην ξεχάσεις τις προμήθειες – ένας φίλος θυμάται που πέρυσι πήγαινε στο κοντινό χωριό για ψώνια και όταν οι ντόπιοι ακούγανε ότι μένει στο Κεδρόδασος τον κερνάγανε φρούτα.
Γαϊδουρονήσι: Μια ταβέρνα έχει όλη κι όλη το νησί, αλλά άμα φτάσεις μέχρι εδώ πάει να πει ότι δεν θες παραπάνω. Σύνδεση από Ιεράπετρα μία φορά την ημέρα με καραβάκι.
Ανάφη
Πέρυσι στον Ρούκουνα (από το λιμάνι προς τη Χώρα, λίγο πριν φτάσεις κάνεις δεξιά και μετά απομένουν 3 χιλιόμετρα) γινότανε το αδιαχώρητο, παρότι πρόπερσι και κυρίως παραπρόπερσι η αστυνομία είχε κάνει έφοδο από ξηράς και θαλάσσης, συλλαμβάνοντας μάλιστα και κάποιους κατασκηνωτές. Free κατάσταση θα βρεις και στο Κλεισίδι (φτάνει μέχρι εκεί ο δρόμος, υπάρχει και ταβέρνα) και παίρνοντας το μονοπάτι και στο Κατσούνι.
Πέρυσι στον Ρούκουνα (από το λιμάνι προς τη Χώρα, λίγο πριν φτάσεις κάνεις δεξιά και μετά απομένουν 3 χιλιόμετρα) γινότανε το αδιαχώρητο, παρότι πρόπερσι και κυρίως παραπρόπερσι η αστυνομία είχε κάνει έφοδο από ξηράς και θαλάσσης, συλλαμβάνοντας μάλιστα και κάποιους κατασκηνωτές. Free κατάσταση θα βρεις και στο Κλεισίδι (φτάνει μέχρι εκεί ο δρόμος, υπάρχει και ταβέρνα) και παίρνοντας το μονοπάτι και στο Κατσούνι.
Ηλεία
Από το Κατάκολο μέχρι την Κυπαρισσία η εικόνα είναι η ίδια: θάλασσα που θυμίζει απέραντο γαλάζιο και από πίσω πεύκα – ή, τέλος πάντων, όσα έμειναν από τις φωτιές. Το πλεονέκτημα της επιλογής είναι ότι μπορεί να βρεθείς στην ευχάριστη θέση να έχεις μια ολόκληρη παραλία privé, την οποία θα διαλέξεις ανάμεσα σε πολλές, που σημαίνει ότι θα πρέπει να μεριμνήσεις για προμήθειες.
Θολό. Λίγο μετά τον Καϊάφα. Παράδεισος. Παραλία, στο ενδιάμεσο ένα μικρό beach bar για τα απαραίτητα και από πίσω πευκάκια.
Από το Κατάκολο μέχρι την Κυπαρισσία η εικόνα είναι η ίδια: θάλασσα που θυμίζει απέραντο γαλάζιο και από πίσω πεύκα – ή, τέλος πάντων, όσα έμειναν από τις φωτιές. Το πλεονέκτημα της επιλογής είναι ότι μπορεί να βρεθείς στην ευχάριστη θέση να έχεις μια ολόκληρη παραλία privé, την οποία θα διαλέξεις ανάμεσα σε πολλές, που σημαίνει ότι θα πρέπει να μεριμνήσεις για προμήθειες.
Θολό. Λίγο μετά τον Καϊάφα. Παράδεισος. Παραλία, στο ενδιάμεσο ένα μικρό beach bar για τα απαραίτητα και από πίσω πευκάκια.
Ικαρία
Κλασικό στέκι των ελεύθερων campers η περιοχή του Να, απ’ όπου όμως τα τελευταία χρόνια δεν λείπουν τα προβλήματα. Μέχρι και φασαρίες από ντόπιους έχουν γίνει εναντίον κατασκηνωτών, ενώ και κάποιοι από τους τελευταίους συμπεριφέρονται σα να έχουν κάποια προσωπική καθαρίστρια η οποία στο τέλος θα τους μαζέψει και τα σκουπίδια. Χαρακτηριστική μορφή της περιοχής ο «γκρούβαλος», τύπος που το καλοκαίρι αρπάζει το φαγητό από τα ξένα τραπέζια στα ικαριώτικα πανηγύρια και το χειμώνα συμμετέχει σε in πάρτι στο Χαλάνδρι (εντάξει, δεν είναι όλοι έτσι).
Κλασικό στέκι των ελεύθερων campers η περιοχή του Να, απ’ όπου όμως τα τελευταία χρόνια δεν λείπουν τα προβλήματα. Μέχρι και φασαρίες από ντόπιους έχουν γίνει εναντίον κατασκηνωτών, ενώ και κάποιοι από τους τελευταίους συμπεριφέρονται σα να έχουν κάποια προσωπική καθαρίστρια η οποία στο τέλος θα τους μαζέψει και τα σκουπίδια. Χαρακτηριστική μορφή της περιοχής ο «γκρούβαλος», τύπος που το καλοκαίρι αρπάζει το φαγητό από τα ξένα τραπέζια στα ικαριώτικα πανηγύρια και το χειμώνα συμμετέχει σε in πάρτι στο Χαλάνδρι (εντάξει, δεν είναι όλοι έτσι).
Αγκίστρι
Και μόνο το γεγονός ότι εδώ κρυβότανε επιτυχώς ο Κουφοντίνας, αποδεικνύει ότι θα βρεις κι εσύ μια ήσυχη γωνιά. Η πιο γνωστή περιοχή λέγεται Χαλικιάδα, στα 30 λεπτά από το λιμάνι.
Και μόνο το γεγονός ότι εδώ κρυβότανε επιτυχώς ο Κουφοντίνας, αποδεικνύει ότι θα βρεις κι εσύ μια ήσυχη γωνιά. Η πιο γνωστή περιοχή λέγεται Χαλικιάδα, στα 30 λεπτά από το λιμάνι.
Εύβοια
Χιλιαδού: Τα Σαββατοκύριακα δεν θα πιστεύεις στα μάτια σου από τον κόσμο. Ρακέτες, μουσικές στο τέρμα, φωνές, κουβέντες για το επόμενο Σαββατοκύριακο στη Μύκονο και άλλα τέτοια. Αν έχεις τη δυνατότητα να πας καθημερινές, καταλαβαίνεις…
Ποταμός: Πολύ κοντά στην Κάρυστο, με τα νερά της παραλίας να μοιάζουν με πισίνας. Καμία σχέση με τη Χιλιαδού, όσον αφορά τον κόσμο.
Χιλιαδού: Τα Σαββατοκύριακα δεν θα πιστεύεις στα μάτια σου από τον κόσμο. Ρακέτες, μουσικές στο τέρμα, φωνές, κουβέντες για το επόμενο Σαββατοκύριακο στη Μύκονο και άλλα τέτοια. Αν έχεις τη δυνατότητα να πας καθημερινές, καταλαβαίνεις…
Ποταμός: Πολύ κοντά στην Κάρυστο, με τα νερά της παραλίας να μοιάζουν με πισίνας. Καμία σχέση με τη Χιλιαδού, όσον αφορά τον κόσμο.
Τήλος
Αν είσαι του ελεύθερου camping σχεδόν «οφείλεις» να κάνεις κάποια στιγμή ένα πέρασμα από εδώ, προς τιμήν της τοπικής αρχής η οποία ενθαρρύνει και υποστηρίζει ενεργά το δικαίωμα στην ελεύθερη κατασκήνωση. Για το σκοπό αυτό στην παραλία της Ερίστου (μεγάλη, αμμώδης παραλία με λίγα δεντράκια) έχει τοποθετήσει ντουζιέρες, τουαλέτες και σκουπιδοτενεκέδες για τις ανάγκες του κόσμου. Υπάρχουν και κάνα δυο καφέ μπαρ, για να δίνουν το ρυθμό.
Αν είσαι του ελεύθερου camping σχεδόν «οφείλεις» να κάνεις κάποια στιγμή ένα πέρασμα από εδώ, προς τιμήν της τοπικής αρχής η οποία ενθαρρύνει και υποστηρίζει ενεργά το δικαίωμα στην ελεύθερη κατασκήνωση. Για το σκοπό αυτό στην παραλία της Ερίστου (μεγάλη, αμμώδης παραλία με λίγα δεντράκια) έχει τοποθετήσει ντουζιέρες, τουαλέτες και σκουπιδοτενεκέδες για τις ανάγκες του κόσμου. Υπάρχουν και κάνα δυο καφέ μπαρ, για να δίνουν το ρυθμό.
Νίσυρος
Το (κοινό μας) μυστικό λέγεται Παχιά Άμμος και βρίσκεται πολύ κοντά στο χωριό Πάλοι.Μεγάλη παραλία, όχι πολλές σκιές (με συνέπεια να μαζεύονται πολλοί μαζί γύρω από ένα δέντρο), πολύ δυνατός ήλιος και μικρό σκούρο βότσαλο. Αν δεν έχεις μεταφορικό μέσο θα πρέπει κάθε τόσο να ζητάς από εκείνους που έχουν να σου φέρουν τσιγάρα. Για φαΐ και νερό υπάρχει ένα ταβερνάκι στο οποίο φτάνεις και με τα πόδια σε περίπου 20 λεπτά. Δεν έχει ακουστεί ποτέ κάτι για «πέσιμο».
Το (κοινό μας) μυστικό λέγεται Παχιά Άμμος και βρίσκεται πολύ κοντά στο χωριό Πάλοι.Μεγάλη παραλία, όχι πολλές σκιές (με συνέπεια να μαζεύονται πολλοί μαζί γύρω από ένα δέντρο), πολύ δυνατός ήλιος και μικρό σκούρο βότσαλο. Αν δεν έχεις μεταφορικό μέσο θα πρέπει κάθε τόσο να ζητάς από εκείνους που έχουν να σου φέρουν τσιγάρα. Για φαΐ και νερό υπάρχει ένα ταβερνάκι στο οποίο φτάνεις και με τα πόδια σε περίπου 20 λεπτά. Δεν έχει ακουστεί ποτέ κάτι για «πέσιμο».
Κι ακόμα...
Χαλκιδική στο Κριαρίτσι και τις Καβουρότρυπες (γράφουν συχνά). Στο Κάτω Κουφονήσι, όπου υπάρχει και μια ταβέρνα. Στην παραλία Πλατύς Γιαλός στους Λειψούς. Στη Σαμοθράκη, αν και οι free campers δεν είναι ό,τι πιο ευπρόσδεκτο από τις τοπικές αρχές, στις πιο απομακρυσμένες περιοχές στα ποτάμια. Στη Σίκινο, ακριβώς δίπλα στο λιμάνι.
Χαλκιδική στο Κριαρίτσι και τις Καβουρότρυπες (γράφουν συχνά). Στο Κάτω Κουφονήσι, όπου υπάρχει και μια ταβέρνα. Στην παραλία Πλατύς Γιαλός στους Λειψούς. Στη Σαμοθράκη, αν και οι free campers δεν είναι ό,τι πιο ευπρόσδεκτο από τις τοπικές αρχές, στις πιο απομακρυσμένες περιοχές στα ποτάμια. Στη Σίκινο, ακριβώς δίπλα στο λιμάνι.
Προστάτεψε το περιβάλλον
Στην ιστοσελίδα του Κινήματος (freecampgr.blogspot.com), στο οποίο μετέχουν μέχρι στιγμής οι οργανώσεις Ηλιόσποροι, Φίλοι της Παρίσαινας, Κενό Δίκτυο, καθώς και ο ελεύθερος κοινωνικός χώρος Νοsotros (Θεμιστοκλέους 66, Εξάρχεια), υπάρχει ένας σύντομος οδηγός οικολογικής και όχι μόνο συμπεριφοράς στη διάρκεια της ελεύθερης κατασκήνωσης. Τα βασικά του σημεία είναι...
● Παρκάρουμε τα αυτοκίνητα μακριά από την παραλία και δεν εμποδίζουμε την πρόσβαση σε αυτή.
● Χρησιμοποιούμε σακούλες για τα απορρίμματα, συμπεριλαμβανομένων των χαρτιών υγείας που ξεθάβονται από ζώα.
● Μαζεύουμε όλα τα δικά μας σκουπίδια, αλλά και τα υπόλοιπα που βρίσκουμε.
● Καθορίζουμε πού είναι η «τουαλέτα» και σκάβουμε λάκους τουλάχιστον 15 εκατοστών κάθε φορά. Αντί για χαρτί υγείας χρησιμοποιούμε νερό από τη θάλασσα σε πλαστικό μπουκάλι.
● Αποφεύγουμε τη χρήση έστω και βιοδιασπώμενων σαμπουάν και σαπουνιών στο νερό.
● Στήνουμε τη σκηνή αρκετά μακριά από το κύμα, ώστε να μην εμποδίζουμε άλλους κατασκηνωτές και κυρίως να μην ενοχλούμε καβούρια, χελώνες, πουλιά.
● Τα έντομα είναι οι κάτοικοι της περιοχής, εμείς είμαστε οι επισκέπτες. Τα αποφεύγουμε με φυσικά εντομοαπωθητικά και με το να κρατάμε κλειστή τη σήτα της σκηνής όλη μέρα.
● Κατασκευάζουμε αυτοσχέδια τασάκια.
● Δεν θεωρούμε το σημείο που μένουμε τσιφλίκι μας, δεν δημιουργούμε συνθήκες μόνιμης εγκατάστασης.
● Σε περίπτωση επίθεσης της αστυνομίας ενωνόμαστε, εκφράζουμε συλλογική αλληλεγγύη και απαντάμε στις προκλήσεις όλοι μαζί.
● Αφήνουμε το δάσος ή την παραλία όπως τη βρήκαμε, κι αν γίνεται πολύ καλύτερη.
Στην ιστοσελίδα του Κινήματος (freecampgr.blogspot.com), στο οποίο μετέχουν μέχρι στιγμής οι οργανώσεις Ηλιόσποροι, Φίλοι της Παρίσαινας, Κενό Δίκτυο, καθώς και ο ελεύθερος κοινωνικός χώρος Νοsotros (Θεμιστοκλέους 66, Εξάρχεια), υπάρχει ένας σύντομος οδηγός οικολογικής και όχι μόνο συμπεριφοράς στη διάρκεια της ελεύθερης κατασκήνωσης. Τα βασικά του σημεία είναι...
● Παρκάρουμε τα αυτοκίνητα μακριά από την παραλία και δεν εμποδίζουμε την πρόσβαση σε αυτή.
● Χρησιμοποιούμε σακούλες για τα απορρίμματα, συμπεριλαμβανομένων των χαρτιών υγείας που ξεθάβονται από ζώα.
● Μαζεύουμε όλα τα δικά μας σκουπίδια, αλλά και τα υπόλοιπα που βρίσκουμε.
● Καθορίζουμε πού είναι η «τουαλέτα» και σκάβουμε λάκους τουλάχιστον 15 εκατοστών κάθε φορά. Αντί για χαρτί υγείας χρησιμοποιούμε νερό από τη θάλασσα σε πλαστικό μπουκάλι.
● Αποφεύγουμε τη χρήση έστω και βιοδιασπώμενων σαμπουάν και σαπουνιών στο νερό.
● Στήνουμε τη σκηνή αρκετά μακριά από το κύμα, ώστε να μην εμποδίζουμε άλλους κατασκηνωτές και κυρίως να μην ενοχλούμε καβούρια, χελώνες, πουλιά.
● Τα έντομα είναι οι κάτοικοι της περιοχής, εμείς είμαστε οι επισκέπτες. Τα αποφεύγουμε με φυσικά εντομοαπωθητικά και με το να κρατάμε κλειστή τη σήτα της σκηνής όλη μέρα.
● Κατασκευάζουμε αυτοσχέδια τασάκια.
● Δεν θεωρούμε το σημείο που μένουμε τσιφλίκι μας, δεν δημιουργούμε συνθήκες μόνιμης εγκατάστασης.
● Σε περίπτωση επίθεσης της αστυνομίας ενωνόμαστε, εκφράζουμε συλλογική αλληλεγγύη και απαντάμε στις προκλήσεις όλοι μαζί.
● Αφήνουμε το δάσος ή την παραλία όπως τη βρήκαμε, κι αν γίνεται πολύ καλύτερη.
(Από τον Τάκη Σκριβάνο / http://www.athensvoice.gr/)